Tía tô còn được gọi là cây tử tô, thường có lá màu xanh hoặc màu xanh tím, là loại cây gia vị được rất nhiều nước châu Á ưa chuộng. Với hương vị như được pha trộn giữa hương thơm lá bạc hà, hồi và thì là, lá tía tô trở thành nguyên liệu hoàn hảo góp mặt trong các món salad, món xào, hầm hay cháo, súp. Ngoài ra, lá tía tô cũng thường dùng để gói sushi hoặc thịt nướng.
Bên cạnh đó, tía tô còn có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Lá tía tô giàu chất chống oxy hóa và các hợp chất chống viêm nên hiệu quả trong việc điều trị nhiều chứng bệnh khác nhau.
Lợi ích sức khỏe của lá tía tô
Tăng cường sức khỏe hô hấp
Theo một nghiên cứu, chiết xuất từ lá tía tô rất hữu ích trong điều trị các rối loạn hô hấp do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và viêm đường hô hấp dị ứng. Một nghiên cứu được công bố từ Cơ quan Lưu trữ Dị ứng và Miễn dịch Quốc tế cũng báo cáo rằng việc điều trị kéo dài 4 tuần bằng hạt tía tô có thể làm tăng đáng kể dung tích phổi ở bệnh nhân hen suyễn.
Đặc biệt, trong thời gian dịch bệnh Covid-19 diễn ra phức tạp, nhiều chuyên gia sức khỏe cũng từng đưa gợi ý dùng nước ép lá tía tô hoặc kết hợp tía tô trong các bài thuốc Đông y để hỗ trợ các triệu chứng liên quan đến hô hấp. Những công dụng tăng cường sức khỏe hô hấp đến từ lượng quercetin, luteolin và axit rosmarinic dồi dào có trong cây tía tô.
Chống viêm
Trong lá tía tô có một số thành phần chống viêm gồm luteolin và axit tartric. Trong đó, luteolin có tác dụng chống lại chứng viêm và có khả năng làm giảm các dấu hiệu cũng như triệu chứng của việc viêm nhiễm bằng cách khiến cơ thể tạo ra nhiều chất hóa học gọi là corticosterone – một chất dẫn truyền thần kinh mà cơ thể tạo ra khi chúng ta bị căng thẳng.
Trong một nghiên cứu, việc uống lá tía tô được chứng minh có thể giúp ức chế tình trạng viêm cấp tính với viêm da tiếp xúc và viêm khớp, giúp giảm tình trạng mẩn đỏ, sưng tấy, giảm đáng kể việc tăng sản hoạt dịch và thâm nhiễm tế bào viêm.
Cải thiện chứng căng thẳng
Trong tía tô có các chất như axit rosmarinic, apigenin và axit caffeic. Các chất này đều có tác dụng ức chế cảm xúc bất thường do căng thẳng tạo ra và có tác dụng như thuốc chống trầm cảm. Ngoài ra, loại rau thơm phổ biến này cũng chứa vitamin B1 có thể giúp giảm căng thẳng và thay đổi tâm trạng.
Với công dụng trong việc cải thiện chứng căng thẳng, những người thường mất ngủ có thể sử dụng trà lá tía tô để có thể sở hữu giấc ngủ ngon và thư giãn. Ngoài ra, tinh dầu tía tô cũng được sử dụng để giúp mọi người giải tỏa chứng trầm cảm và cải thiện tâm trạng.
Hỗ trợ bệnh đau, loét dạ dày
Lá tía tô rất giàu axit rosmarinic – một hợp chất hữu hiệu trong việc bảo vệ thành niêm mạc dạ dày khỏi vết loét thông qua cơ chế chống viêm. Theo một số nghiên cứu, ngoài lá tía tô, bắp cải cũng được xem là một loại thảo dược chống loét tuyệt vời. Do đó, bạn có thể dùng lá bắp cải trộn với tía tô để ép lấy nước uống nhằm hỗ trợ quá trình chữa bệnh đau dạ dày được hiệu quả hơn.
Bảo vệ làn da, chống lão hóa
Hiệu quả của chiết xuất lá tía tô trong việc ức chế melanin đã khiến ngành công nghiệp mỹ phẩm sử dụng loại cây này như một chất làm sáng da trong công thức của họ. Nhưng chưa dừng lại ở đó, lá tía tô còn chứa hàm lượng lớn kẽm, axit linoleic và vitamin C, có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, ức chế tình trạng lão hóa da và bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím.
Ngoài ra, lá tía tô cũng chứa hợp chất chống dị ứng tự nhiên có thể bảo vệ làn da của bạn khỏi phản ứng dị ứng với độc tố môi trường bằng cách giảm đáng kể việc sản xuất NO, bài tiết PGE2 và các cytokine tiền viêm. Ngoài nước uống, bạn cũng có thể sử dụng dầu tía tô để ngăn ngừa lão hóa da và giữ cho hàng rào bảo vệ da của bạn luôn đủ nước.
Ngăn ngừa ung thư
Theo một nghiên cứu của Quỹ Nghiên cứu Quốc gia Hàn Quốc, chiết xuất lá tía tô có tác dụng làm giảm sự phát triển của khối u trong bệnh ung thư bạch huyết tới 52%. Một số nghiên cứu khác cũng cho thấy, chiết xuất trong lá tía tô có tác dụng ức chế hiệu quả sự phát triển của các tế bào ung thư liên quan đến ung thư ruột kết, ung thư phổi, ung thư tuyến tiền liệt và ung thư dạ dày.
Sở dĩ lá tía tô được xem là thần dược chống ung thư là do có chứa một số hợp chất như polyphenol, flavonoid và alkaloid có hoạt tính chống ung thư, đồng thời, loại gia vị này cũng giàu chất dinh dưỡng có thể hỗ trợ hệ thống miễn dịch mạnh mẽ, giúp chống lại các gốc tự do và tế bào ung thư.
Tuy nhiên, mặc dù có nhiều công dụng cho sức khỏe song nước ép lá tía tô, trà tía tô hay các bài thuốc có tía tô nên được sử dụng phù hợp thông qua những tư vấn kỹ lưỡng từ chuyên gia sức khỏe. Đặc biệt, những người có tiền sử bị dị ứng, phụ nữ có thai và cho con bú, người đang mắc bệnh gan và cao huyết áp cần tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế khi sử dụng các sản phẩm chiết xuất từ tía tô.