Cố danh ca Lệ Thu, người được mệnh danh là có giọng ca “vàng mười”, được đông đảo khán giả mến mộ qua các tình khúc buồn và các tác phẩm âm nhạc tiền chiến. Suốt 77 năm cuộc đời, bản hòa ca Lệ Thu mang đầy đủ những nốt thăng, nốt trầm – nốt thăng rực rỡ cho sự nghiệp và nốt trầm chua chát cho cuộc đời chuân truyên của nữ ca sĩ.
“Bén duyên” âm nhạc một cách tình cờ
Lệ Thu sinh năm 1943 tại Hải Phòng với tên thật là Bùi Thị Oanh. Bà là con của vợ hai nên tuổi thơ chịu nhiều thiệt thòi. Do mâu thuẫn với vợ cả, năm 1953, mẹ Lệ Thu đã mang con “Nam tiến” để bắt đầu cuộc sống mới.
Năm 1959, khi còn đang là học sinh trung học, Lệ Thu đã cùng bạn bè đến phòng trà Bồng Lai nghe nhạc. Tại đây, bà có cơ hội bước lên sân khấu nhờ sự khuyến khích của những người bạn đồng trang lứa. Với nhạc phẩm “Dang dở”, cô nữ sinh đã khiến ông chủ phòng trà “phải lòng” giọng hát của mình và ngỏ lời mời hợp tác. Kể từ đó, bà bắt đầu tự nghiệp ca hát. Một thời gian sau đó, Lệ Thu cũng từ bỏ việc học để tập trung theo đuổi sự nghiệp âm nhạc.
Lệ Thu – Một nghệ danh “định mệnh”
Nghệ danh Lệ Thu được sử dụng kể từ những lần đi hát đầu tiên của nữ ca sĩ ở phòng trà Bồng Lai. Mới đầu, bà chỉ nghĩ đến việc lấy nghệ danh này để giấu gia đình chuyện đi hát nên nghệ danh này được đặt một cách ngẫu nhiên, không hề có chủ đích.
Tuy vậy, cái tên mang ý nghĩa “nước mắt mùa thu” ấy lại gắn liền với bà như một định mệnh. Giọng ca của bà luôn khiến khán giả cảm nhận như có nỗi đau chất chứa và đong đầy cảm xúc. Tên tuổi của Lệ Thu từng gắn bó với các tuyệt phẩm tình buồn liên quan đến mùa thu như “Mùa thu chết”, “Thu hát cho người”, “Nước mắt mùa thu”. Đặc biệt, Ca khúc “Nước mắt mùa thu” là ca khúc được cố nhạc sĩ Phạm Duy viết riêng tặng bà vì ông đồng cảm với cuộc đời của nữ danh ca.
Không chỉ trong sự nghiệp âm nhạc, nghệ danh “Lệ Thu” dường như cũng phản ánh đời tư truân chuyên với những mối tình không trọn vẹn của nữ danh ca.
Nữ danh ca vũ trường một thuở
Sau khi “khởi nghiệp” ở phòng trà Bồng Lai, Lệ Thu tiếp tục xuất hiện trên sân khấu của Trúc Lâm Trà Thất và sau đó là vũ trường Tự Do vào năm 1962. Bà nổi tiếng với các nhạc phẩm tiếng Pháp và tiếng Anh như “Love is a Many-Splendored Thing”, “La mer”, “La Vie en rose”, “A Certain Smile”, v.v.
Cuối thập niên 1960, Lệ Thu trở thành “trụ cột” của các vũ trường tên tuổi ở Sài Gòn, bao gồm vũ trường Tự Do, Queen Bee và Ritz.
Năm 1968, bà bắt đầu thu âm cho nhà sản xuất băng nhạc Jo Marcel nổi tiếng. Ngoài ra, nữ ca sĩ còn hát trên các đài phát thanh Sài Gòn, Quân đội và Mẹ Việt Nam. Giai đoạn trước năm 1975, Lệ Thu là một trong những ca sĩ nổi tiếng nhất nhì của Sài Gòn bên cạnh Khánh Ly và Thái Thanh. Với giọng ca khàn trầm nổi tiếng, nữ ca sĩ rất được săn đón. Có thông tin cho rằng, tiền cát-xê của bà nhiều đến nổi phải “nhét bao bố” mang về. Có lẽ cũng vì thế, bà được mệnh danh là Giọng ca “vàng mười” hay Giọng ca “vàng ròng” thời bấy giờ.
Đời tư lắm truân chuyên
Mặc dù sự nghiệp ca hát vô cùng thuận lợi và thành công nhưng chuyện tình cảm của Lệ Thu không mấy hạnh phúc. Nữ danh ca từng có ba lần đỗ vỡ trong hôn nhân.
Ở lần đầu tiên lên xe hoa, cuộc hôn nhân của Lệ Thu nhanh chóng đổ vỡ vì cuộc sống vợ chồng không hòa hợp. Lệ Thu bước vào hôn nhân khi nữ ca sĩ còn rất ngây thơ và trong sáng. Do vậy, nữ ca sĩ và chồng không tìm được tiếng nói chung trong đời sống hôn nhân, khiến người chồng cảm thấy thất vọng.
Năm 1963, bà đi bước nữa với một Việt kiều người Pháp sau một năm tìm hiểu. Mặc dù nữ ca sĩ và chồng chung sống với nhau bảy năm và có với nhau hai người con gái nhưng sau này, bà mới biết chồng từng có vợ con ở trời Tây. Bản tính lăng nhăng của chồng cũng khiến bà rất đau khổ trong suốt cuộc hôn nhân này. Vì vậy, nữ ca sĩ đã quyết định chấm dứt mọi chuyện vì không chịu nổi tính “đào hoa” của chồng.
Năm 1974, Lệ Thu sánh đôi cùng người bạn đời mới là một nhà báo. Cả hai đã có một con gái. Tuy vậy, Lệ Thu đã phát hiện chồng có những mối quan hệ “ngoài luồng” khác và chấm dứt cuộc hôn nhân kéo dài được 10 năm của mình trong nỗi đau đớn khôn nguôi.
Trải qua nhiều cay đắng trong chuyện tình cảm nhưng Lệ Thu tiết lộ bà vẫn trân quý và giữ mối quan hệ tốt đẹp như “bạn bè” đối với những người cũ bởi bà đã “rộng lòng” tha thứ cho họ.
Cuộc đời Lệ Thu là một bản hòa âm với những nốt thăng tươi sáng cho sự nghiệp của bà và những nốt trầm chua chát cho những cuộc hôn nhân dang dở của nữ ca sĩ. Đầu năm 2021, bản hòa âm của Lệ Thu đã dừng lại mãi mãi. Cộng đồng mộ điệu âm nhạc chứng kiến sự mất mát to lớn khi Lệ Thu qua đời sau thời gian chống chọi với Covid-19. Dù vậy, Lệ Thu vẫn sống trong tâm trí khán giả Việt Nam với giọng ca để đời đầy nỗi da diết và khắc khoải một thời.